De volkstelling van 1859 is gepubliceerd in 1863 in vijf banden. Zij heeft een geheel andere opzet dan die van 1849. De indeling is sterker gedifferentieerd. Deel 1 is onderverdeeld in een 1e tot en met 5e gedeelte, waarbij enkele gedeelten weer gescheiden zijn in A, B, en C. De telling is tevens onderverdeeld in een feitelijke en een werkelijke bevolking.
Daarbij zijn de diverse gegevens veel meer uit elkaar gehaald. De 74 en zelfs 77 datakolommen naast elkaar van de telling van 1849 zijn hier in kleinere gedeelten opgenomen. Een ander verschil is de spreiding van de gegevens per provincie. In de telling van 1849 werden per provincie eerst alle delen achtereen behandeld. In 1859 zijn per deel eerst alle provincies afgehandeld. Dit betekent dat gegevens per gemeente en per provincie in de gedrukte bron zeer verspreid staan.
In de digitale bron is de oorspronkelijke opzet gehandhaafd. De noten die onderaan de bladzijden in de gedrukte bron stonden, zijn opgenomen in een kolom “noten” aan het einde van de betreffende regel.
De telling van 1859 is gecontroleerd vanaf deel 1, de plaatselijke indeling der bevolking, tot en met deel 1, 3e gedeelte C. Het overige deel van de volkstelling is niet gecontroleerd. Het eerste gedeelte met kleine tabellen is ook niet gecontroleerd.Uitgevoerde controles
De controles op de ingevoerde volkstelling zijn uitgevoerd in Excel. Bij het overzetten van de aangeleverde bron deed zich een probleem voor bij de duizendtallen. Getallen boven de duizend zijn in de gedrukte bron voorzien van een komma. Excel leest dit echter als een getal met decimalen achter de komma. De laatste “nullen” zijn dan overbodig, en werden weggelaten. In de gecontroleerde delen is hiervoor gecorrigeerd.
Deel 1, 1e gedeelte
Deel 1, 1e gedeelte bevat de plaatselijke indeling naar huizen, huisgezinnen, en inwoners. Plaatsen zijn verdeeld in wijken. Een wijk is weer uitgesplitst in het gebied binnen de kom, buiten de kom, en schepen. Per plaats zijn er totalen binnen de kom, buiten de kom, voor de schepen binnen de kom, en schepen buiten de kom. Tot slot is er een totaal per plaats. Dit is de maximale onderverdeling per plaats, die niet bij iedere gemeente werd toegepast.
Alle vermelde totalen zijn herberekend en gecontroleerd. Horizontale controles waren niet mogelijk. Afgesproken was om geen vergelijkende controle toe te passen met andere delen van de bron. De controles zijn beperkt tot de mogelijkheden die binnen de tabel bestonden. Alle data-entry fouten zijn vervangen door het juiste gegeven. Opvallend was de veelvuldige vermelding van een “8”, waar oorspronkelijk een “3” stond.
Voorts zijn de plaatsen en wijken op hun spelling gecontroleerd. De spelling van de gedrukte bron is steeds aangehouden. Bronfouten zijn buiten beschouwing gebleven.
Deel 1, 2e gedeelte
Deel 1, 2e gedeelte bevat de bestemming der onbewoonde huizen per plaats. De plaatsen zijn nu niet verder opgesplitst in wijken. Deze tabel maakt wel een horizontale controle mogelijk, welke is uitgevoerd. Een vergelijking met het 1e gedeelte is volgens afspraak niet gemaakt. Wat betreft de kolommen, was er een controle van de provinciale totalen mogelijk. Ook deze is uitgevoerd. De behandeling van data-entry fouten is als bij deel 1, 1e gedeelte. Wederom bleek het vermelden van een “8” waar een “3” moest staan zeer vaak voor te komen. De plaatsen zijn op hun spelling gecontroleerd. Bronfouten zijn buiten beschouwing gebleven.
Deel 1, 3e gedeelte A
Deel 1, 3e gedeelte A bevat kolommen met per gemeente de huizen, schepen, huisgezinnen, huizing (verwant, niet-verwant, etc.), totaal der bewoners, indeling naar geboorteplaats.
Hier zijn zowel horizontale als verticale controlemogelijkheden. Deze zijn allemaal uitgevoerd. De bevolking, ingedeeld naar huizing, moest overeenkomen met de bevolking naar geboorteplaats en het totaal van de bevolking. Ook per geslacht is deze controle gedaan.
De eerste 4 kolommen konden alleen verticaal worden gecontroleerd. De laatste kolom bleek niet ingevoerd; dit is alsnog gedaan.
De behandeling van data-entry fouten is als bij deel 1, 1e gedeelte. Wederom bleek het vermelden van een “8” waar een “3” moest staan zeer vaak voor te komen. De plaatsen zijn op hun spelling gecontroleerd. Bronfouten zijn buiten beschouwing gebleven.
Deel 1, 3e gedeelte B
Deel 1, 3e gedeelte B bevat kolommen met per gemeente een indeling van de bevolking naar burgerlijke staat, en naar woonplaats. Voorts zijn er 8 kolommen met afwezigen, en 4 met doofstommen en blinden. Ook hier zijn zowel horizontale als verticale mogelijkheden tot controle. Dit is allemaal uitgevoerd. Het totaal der vrouwen naar geboorteplaats moet overeenstemmen met het totaal naar woonplaats. Hetzelfde geldt uiteraard voor de mannen. De kolommen met blinden, doofstommen en afwezigen kunnen alleen verticaal herberekend worden. De laatste kolom was niet ingevoerd, hetgeen alsnog is gedaan.
De behandeling van data-entry fouten is als bij deel 1, 1e gedeelte. Wederom bleek het vermelden van een “8” waar een “3” moest staan zeer vaak voor te komen. De plaatsen zijn op hun spelling gecontroleerd. Bronfouten zijn buiten beschouwing gebleven.
Deel 1, 3e gedeelte C
Deel 1, 3e gedeelte C bevat de indeling naar kerkgenootschappen per gemeente.
Hier was uitsluitend een verticale herberekening van totalen mogelijk. Deze is uitgevoerd.
De laatste kolom was niet ingevoerd, hetgeen alsnog is gedaan.
De behandeling van data-entry fouten is als bij deel 1, 1e gedeelte. Wederom bleek het vermelden van een “8” waar een “3” moest staan zeer vaak voor te komen. De plaatsen zijn op hun spelling gecontroleerd. Bronfouten zijn buiten beschouwing gebleven.
