1869

Volkstelling 1869


De Volkstelling van 1869 is gepubliceerd in 3 delen:
  • Deel 1 bevat een inleiding en 5 ‘gedeelten’, waarvan het 4e gedeelte twee onderdelen heeft (A & B); dit zijn in totaal 6 tabellen.
  • Deel 2 bevat een inleiding en 2 tabellen.
  • Deel 3 bevat 3 ‘afdelingen’ met een ingewikkelde structuur (tekst en tabellen).
Ieder deel bevat aan het eind errata en een inhoudsopgave.

Deel 1
De inleiding (19 blz.) is verwerkt met optische tekenherkenning (Optical Character Recognition, OCR) en wordt aangeboden als een PDF-bestand.

Eerste gedeelte - Deze eerste tabel bevat de plaatselijke indeeling: huizen, bewoond en onbewoond, bewoonde schepen, huisgezinnen en bewoners "naar den kunne", en beslaat 253 bladzijden. De tabel bestaat uit 13 kolommen plus de voorkolom, die de plaatsindeling van de gemeenten bevat. De voorkolom is onderverdeeld in verschillende velden: de gemeente, de wijk (indien vermeld), Kom/Buiten de kom en plaats. Bij de plaatsen wordt soms ook het type daarvan vermeld: stad, dorp, gehucht (geh.) of buurtschap (brs.). Bij de wijken is naast de letter soms ook een naam gegeven.
Ook komen categorieën van ‘onderkomens’ voor, zoals schepen. Deze zijn in de kolom Kom/Buiten de kom vermeld. Om de invoer te versnellen zijn de totalen berekend en ter controle vergeleken met de gedrukte totalen. Afwijkingen tussen gedrukte en berekende totalen zijn in commentaren vermeld.

Tweede gedeelte - de tweede tabel bevat de feitelijke of getelde bevolking in de gemeenten van het Rijk. Gegeven zijn de huizen, bewoond en onbewoond, in aanbouw, bewoonde schepen, huisgezinnen en huizing der getelde personen. De tabel beslaat 30 pagina's in de gedrukte bron (p. 254-284). De tabel bestaat uit 19 kolommen plus de voorkolom (gemeente).
Iedere regel is een gemeente. In de tabel wordt onderscheid gemaakt tussen de voornaamste gemeenten en de overige gemeenten, maar dit onderscheid is in de digitale tabellen komen te vervallen. Het “totaal” van de voornaamste gemeenten is als berekende formule opgenomen ter controle van de data-entry. Ook het “totaal der overige gemeenten” aan het eind van iedere provincie is opgenomen door een berekende rij, evenals het totaal van alle gemeenten per provincie. Afwijkingen van berekende en gedrukte totalen zijn vermeld in een commentaar bij de betreffende cel.
De laatste pagina (284) bevat nogmaals de totalen van de voornaamste en overige gemeenten per provincie. Deze pagina is gebruikt ter controle van de data invoer.

Derde gedeelte - De derde tabel bevat de indeeling der tijdelijk aanwezigen naar de woonplaats en der tijdelijk afwezigen naar hun verblijf op den dag der telling. De tabel besloeg 30 badzijden in de gedrukte bron. De tabel bevat 18 kolommen plus de voorkolom (gemeenten). De totaalkolommen en het provinciaal totaal zijn berekend met Excel-formules en gebruikt om de data-entry te controleren. Afwijkingen zijn vermeld in een commentaar. De laatste pagina recapituleert de totalen van alle provincies. Deze kunnen worden gebruikt bij de controles van de data invoer.

Vierde gedeelte (A) - Deze tabel bevat de "werkelijke bevolking" in elke gemeente van het Rijk en geeft geboorteplaats, burgerlijke staat, inwoners naar het geslacht, oppervlakte in hectaren en aren, en bevolkingsdichtheid (57 pagina's in de gedrukte bron). Deze tabel heeft dezelfde gemeentelijke indeling (onderscheiden naar de voornaamste en de overige gemeenten) als tabel 2.
De kolommen “totaal bewoners” kunnen zowel worden berekend uit de kolommen “indeling naar de geboorteplaats” als uit de “burgerlijke staat”. Er is dus een driedubbele controle mogelijk (omdat ook de gemeenten kunnen worden opgeteld)! Ook de laatste kolom (bewoners per 1000 hectaren) kan worden berekend.
De laatste twee pagina’s (p. 372 en 373) zijn niet ingevoerd en kunnen voor controle worden gebruikt.

Vierde gedeelte (B) - Deze tabel bevat informatie over de kerkelijke gezindte van de werkelijke bevolking in elke gemeente van het Rijk (eveneens 57 pagina's in het origineel). Deze tabel heeft dezelfde gemeentelijke indeling (onderscheiden naar de voornaamste en de overige gemeenten) als tabel 2. De tabel bevat zelf geen kolomtotalen, maar het totaal kan wel worden berekend en vergeleken met de totalen uit tabel 4A.
De laatste 2 pagina’s (430 en 431) bevatten totalen die niet zijn ingevoerd.

Vijfde gedeelte - Dit onderdeel bevat de indeling der werkelijke bevolking in administrative en gerechtelijke kantons, kiesdistrikten, militiedistrikten, schooldistrikten, en "geneeskundige groepen naar de gesteldheid van den bodem" (11 pagina's). Dit is eigenlijk geen tabel, maar een reeks van regionale indelingen. Per provincie en gebied wordt gegeven: het aantal gemeenten, de (werkelijke) bevolking, de oppervlakte en de bevolkingsdichtheid. De informatie is niet met de hand ingevoerd, maar wel via OCR als PDF beschikbaar gemaakt.

Deel 2
Deze inleiding op de telling is via OCR verwerkt tot PDF’s. De inleiding eindigt met een “Staat A”, die feitelijk uit een aantal samenvattende tabellen bestaat (p. xxii-xxxi). Deze staten zijn samen te stellen uit andere, meer gedetailleerde tabellen en zijn daarom niet ingevoerd.
 



Last modified: 06-07-2006 15:20