1889

De beroepstelling van 1889 is gepubliceerd in 13 delen:

• Deel 1 bevat de “Inleiding, bevattende een overzicht van de uitkomsten, voor zooveel mogelijk in vergelijking met die der vorige beroepstellingen”. Dit deel bevat deels tekst en deels overzichtstabellen, die vaak 2 pagina’s beslaan. De tabellen zijn in principe samen te stellen uit de meer gedetailleerde informatie uit de andere delen (3-13). Achterin is een alfabetische lijst van beroepen opgenomen. De tekst uit deze lijst is met OCR omgezet naar een PDF-bestand.
• Deel 2 bevat de “Uikomsten der beroepstelling van 31 December 1889 voor het geheele Rijk”. Dit deel is een samenvatting van de informatie voor het hele land van de gegevens per provincie uit de delen 3-13. Achterin is dezelfde beroepenlijst opgenomen als in deel 1. Dit deel is niet ingevoerd.
• Deel 3-13 bevatten de uitkomsten van de beroepstelling per provincie. De opzet van de publicatie is per provincie steeds hetzelfde.

• Tabel 1. Indeeling der werkelijke bevolking naar de beroepen onder vijf en dertig beroepsklassen, gerangschikt in alphabetische volgorde; positie in het beroep; geslacht; leeftijd; burgerlijken staat; gevolgd door eene opgave van het aantal
• Tabel 2. Verzameling der gemeenten met eene bevolking boven 100.000 inwoners
• Tabel 3. Verzameling der gemeenten met eene bevolking van 20.000 - 100.000 inwoners
• Tabel 4. Verzameling der gemeenten met eene bevolking van 5000 - 20,000 inwoners
• Tabel 5. Verzameling der gemeenten beneden 5000 inwoners
• Tabel 6. Hoofden van gezinnen en afzonderlijk levende personen zonder beroep
• Tabel 7. Opgave van het aantal krachtswerktuigen in de onderscheidene beroepsklassen gebezigd

Alleen de eerste en de laatste drie tabellen per provincie zijn ingevoerd. De tabellen met gegevens over de gemeentegrootteklassen met meer dan 5000 inwoners bevatten informatie die ook in andere tabellen is opgenomen en is daarom niet ingevoerd. De structuur van de tabellen is per provincie steeds hetzelfde. Ingevoerd zijn dus per provincie:

• Tabel 1. Indeeling der werkelijke bevolking naar de beroepen onder vijf en dertig beroepsklassen, gerangschikt in alphabetische volgorde; positie in het beroep; geslacht; leeftijd; burgerlijken staat; gevolgd door eene opgave van het aantal
• Tabel <voor-voorlaatste>. Verzameling der gemeenten beneden 5000 inwoners
• Tabel <voorlaatste>. Hoofden van gezinnen en afzonderlijk levende personen zonder beroep
• Tabel <laatste>. Opgave van het aantal krachtswerktuigen in de onderscheidene beroepsklassen gebezigd

De tabel bestaat uit 57 genummerde kolommen plus een 58e slotkolom, die hetzelfde is als kolom 1. Links bovenaan de tabel staat telkens de provincienaam, rechtsboven de naam van de gemeente(n) waarvan de gegevens worden gepresenteerd. Wanneer een nieuwe gemeente begint, staat de naam ook in kolom 2.

Kolom 1 en 2 bevatten de beroepsklasse (met Romeinse cijferaanduiding I-XXXV in kolom 1), de onderdelen van de beroepsklasse (in cursief gedrukte letters) en de beroepstitels (voorzien van een volgnummer in kolom 1). Kolom 3 bevat de positie in het beroep, aangeduid door de letters A, B, C of D.

In het spreadsheet is de informatie uit de eerste drie kolommen als volgt ingevoerd:

• Gemeente
• Klasse: het cijfer van de beroepsklasse. Het Romeinse cijfer is omgezet naar een Arabisch cijfer. De omschrijving van de beroepsklasse wordt hieraan nog gekoppeld.
• Onderdeel: de letter van het onderdeel van de beroepsklasse. De omschrijving van het onderdeel wordt hieraan nog gekoppeld.

• In kolom 1 staat het regelnummer van het beroep ingetypt. Regels met totalen hebben geen nummer.
• In kolom 2 staat de omschrijving van het beroep. De 19e-eeuwse spelling is gehandhaafd, alleen duidelijke spel- of zetfouten zijn gecorrigeerd. Wanneer een beroepstitel wordt herhaald, staat in de publicatie “id.”; in de database wordt de beroepstitel herhaald.
• In kolom 3 wordt de positie in het beroep aangegeven met de letter A, B, C of D.
• Kolom 27 en 28 zijn niet altijd goed leesbaar, omdat ze bij het inbinden gedeeltelijk in de rug van het boek zijn verdwenen. Kolom 27 bevat ongehuwde vrouwen van 25-35 jaar en kolom 28 gehuwde mannen van 36-50 jaar. Indien een cijfer in deze kolommen niet kon worden gelezen, is dat aangegeven in een Excel-commentaar.
• Kolom 52 t/m 57 bevatten totalen voor de mannen en vrouwen, gehuwd en ongehuwd. Deze kolommen zijn berekend. Afwijkingen van de berekende totalen zijn in een “commentaar” bij het betreffende totaal aangegeven. In het commentaar is het gedrukte totaal gegeven.

Opmerkingen bij de <laatste> tabel van de BRT 1889
De titel van deze <laatste> tabel per provincie luidt “Opgave van het aantal krachtswerktuigen in de onderscheidene beroepsklassen gebezigd”. Krachtswerktuigen komen alleen voor in de beroepsklassen I-XX en XXXIII. Voor iedere gemeente worden drie soorten aandrijving onderscheiden: stoom, water en wind.
De laatste kolom is het totaal van alle voorgaande kolommen (met uitzondering van de voorkolommen). Afwijkingen van het totaal ten gevolge van bronfouten worden op de gebruikelijke manier aangegeven.

De Volkstelling van 1889 (VT 1889)

De Volkstelling van 1889 is gepubliceerd in 13 delen:

• Deel 1 geeft een “Overzicht van de uitkomsten, in vergelijking met die der vorige volkstellingen; voorafgegaan door een overzicht van de inrichting der volkstelling en de daarop betrekking hebbende voorschriften”. Hoofdstuk 1 bestaat grotendeels uit tekst, met kopieën van instructies, vragenlijsten, etc. op ongenummerde bladzijden. De bijlagen bevatten kopieën van officiële brieven en bescheiden. Hoofdstuk 2 bevat tekst en 27 korte overzichtstabellen. Dit deel wordt via OCR gedigitaliseerd en als PDF-bestand aangeboden.
• Deel 2 geeft een algemeen overzicht van het gehele Rijk. Het heeft dezelfde tabellenindeling als de 11 provinciedelen (deel 3 t/m 13), alleen bevat het Rijksdeel als extra een alfabetische naamlijst van dorpen, buurtschappen, gehuchten en waterschappen. Op deze namenlijst na wordt het Rijksdeel niet gedigitaliseerd, omdat de informatie redundant is. De namenlijst wordt ge-OCR’d en
• Deel 3 t/m 13 bevatten de gegevens per provincie:

• Eerste gedeelte: huizen, bewoond en onbewoond, bewoonde schepen en getelde personen
• Tweede gedeelte: indeeling der werkelijke bevolking naar de huizing
• Derde gedeelte: indeeling der werkelijke bevolking naar den geboorteplaats en de nationaliteit, oppervlakte in hectaren en aren, dichtheid der bevolking
• Vierde gedeelte: indeeling der werkelijke bevolking naar den burgerlijken staat, den ouderdom en het geboortejaar
• Vijfde gedeelte: indeeling der werkelijke bevolking naar de kerkelijke gezindten
• Zesde gedeelte: indeeling der blinden die onderwijs en geen onderwijs genoten hebben, naar woonplaats en leeftijd
• Zevende gedeelte: indeeling der doofstommen die onderwijs of geen onderwijs genoten hebben, naar woonplaats en leeftijd

Na het totaal van een gemeente kan nog voorkomen de categorie “Personen, die bij de volkstelling verklaard hebben in de gemeente te wonen, doch wier woonplaats daar niet is gevonden”. Na deze categorie volgt dan nog een algemeen totaal.