Projectomschrijving
In het project Life courses in context worden 40.000 levenslopen verzameld van personen geboren in de periode 1863-1922. Deze individuele levenslopen, die worden gereconstrueerd uit in archieven bewaarde bevolkingsregisters, worden aangevuld met gegevens uit de volkstellingen. Dit soort historische bevolkingsgegevens geeft een beeld van het leven in het verleden.
De databank met levenslopen bouwt voort op de Historische Steekproef Nederlandse bevolking (HSN) waaraan op het IISG al sinds 1990 wordt gewerkt. De bevolkingsregisters waarop de database is gebaseerd, worden sinds 1850 in Nederland bijgehouden en zijn internationaal uniek. Van iedereen die in Nederland woonde zijn kerngegevens zoals verhuizingen, huwelijken en overlijden opgenomen. Het huishouden waarin iemand ter wereld kwam, maar ook de eigen gezinsvorming, is door het volgen van de persoon in de registers te reconstrueren. Ook zijn de religie en het beroep bekend, op grond waarvan de sociaal-economische positie en de ontwikkeling daarin kunnen worden bestudeerd. Niet alleen verhuizingen naar een andere gemeente, maar ook veranderingen van woonadres binnen een gemeente werden vermeld, zodat de hele mobiliteitsgeschiedenis zichtbaar kan worden gemaakt.
De context van de levenslopen wordt ontleend aan de volkstellingen uit de periode 1859-1947. Het NIWI heeft eerder in samenwerking met het CBS de volkstelling van 1899 als database digitaal toegankelijk gemaakt. In een ander project wordt gewerkt aan de beschikbaarstelling van databases van volkstellingen uit de periode 1795-1859 en 1960-1971. Volkstellingen werden doorgaans om de tien jaar gehouden en geven dwarsdoorsneden van de bevolking op het moment van de telling. In sommige jaren werden ook beroepen en woningen geteld. De belangrijkste gegevens zijn voor iedere gemeente, en soms voor buurten of wijken, beschikbaar. Omdat de volkstellingen in alle gemeenten van het land werden gehouden, vormen zij de perfecte achtergrond voor de levenslopen uit de burgerlijke stand. Ook bevatten de tellingen allerlei kenmerken die niet uit de bevolkingsregisters te destilleren zijn, zoals de opleiding, de woonsituatie en meer uitvoerige gegevens over de beroepsarbeid.
Met de database zal onderzoek gedaan worden in samenwerking met landelijke sociaal-wetenschappelijke en historische onderzoeksscholen, universiteiten en andere instituten. Bestudering van deze gegevens zal nieuwe inzichten opleveren over de Nederlandse bevolking in een periode van snelle industrialisering en verstedelijking, gedurende de tweede helft van de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw.
Projectresultaten
Het project zal resulteren in:
- Een databank met levenslopen van 40.000 personen geboren in de periode 1863-1922.
- Via het Web toegankelijke databases van de eerder in boekvorm gepubliceerde Volkstellingen (inclusief beroeps- en woningtellingen) 1859-1947. Het betreft hoofdzakelijk tabellen (geen individuele gegevens).
Participanten in het project
Het project wordt uitgevoerd door twee instituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van wetenschappen (KNAW): het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) en het Nederlands Instituut voor Wetenschappelijke Informatiediensten (NIWI).
Academische supervisie:
- Dr. Th. Engelen, historicus (Universiteit Nijmegen), voorzitter Historische Databank Nederlandse Gemeenten
- Prof. dr. H.B.G. Ganzeboom, socioloog (Universiteit Utrecht), voorzitter HSN
- Prof. dr. A.F. Heerma van Voss, historicus (IISG en Universiteit Utrecht), secretaris HSN stuurgroep
- Prof. dr. H. Knippenberg, historisch-geograaf (Universiteit van Amsterdam), vice-voorzitter en penningmeester HSN
- Dr. J. Kok, historicus (IISG), bestuurslid HSN
- Dr. M.H.D. van Leeuwen, historicus and socioloog (Nederlands Economisch Historisch Archief), Bestuurslid HSN
- Prof. dr. J.M.W.G. Lucassen, historicus (IISG en VU), bestuurslid HSN
- Dr I. Maas, sociologe (Universiteit Utrecht), bestuurslid HSN
- Dr J. van Maarseveen, historicus (CBS)
- Dr. F.W.A. van Poppel, historisch-demograaf (NIDI), secretaris HSN
- Dr H. Wals, historicus (IISG), lid HSN stuurgroep
In het project wordt samengewerkt met andere projecten, onderzoekers en instellingen, waaronder:
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Historische Databank Nederlandse Gemeenten
Subsidiegevers van het project
De Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft in juni 2002 een subsidie van ruim drie miljoen euro ter beschikking gesteld voor de uitvoering van het project. Het is voor het eerst dat een voorstel op het gebied van de geesteswetenschappen een subsidie ontvangt uit het programma voor grote investeringen van NWO. Ook de KNAW draagt bij aan de financiering van het project.
Duur van het project
najaar 2002 - eind 2007
Contactpersoon
Peter Doorn (NIWI-KNAW, Digitalisering Volkstellingen):
peter.doorn@dans.knaw.nl
Kees Mandemakers (IISG, Historische Steekproef Nederlandse bevolking):
kma@iisg.nl
|
Zie de website van Life Courses in Context
|
Aanvraag NWO groot [pdf] (448 KB)
|