Volkstelling 1830
De resultaten van de volkstelling van 1830 zijn niet in hun geheel, maar in gedeelten en op verschillende momenten in de 19e eeuw gepubliceerd. De Volkstelling van 1830 zoals in deze digitale bron gepresenteerd, is derhalve gebaseerd op meerdere gedrukte bronnen, te weten:
- Bijdragen tot de algemeene Statistiek van Nederland”. Jaargang 1878. Aflevering I. (’s Gravenhage 1880)
- De bijlage tot deel II van de Volkstelling 1859
- Jaarboekje van Lobatto
Op dit moment zijn alleen de bestanden gebaseerd op het Jaarboekje van Lobatto bereikbaar via de link rechtsboven op het scherm (naar de data van de volkstelling 1830). De overige tabellen zijn als koppelingen in de onderstaande documentatie opgenomen.Het is belangrijk om te weten dat de positie van de provincie Limburg in het jaar 1830 veranderde. Van 1789 tot 1839 vormde Limburg samen met Belgisch Limburg een eenheid onder Frans (tot 1814), Hollands (tot 1830) en Belgisch bestuur (vanaf 1830). In 1839 werden beide Limburgen officieel gescheiden en ontstonden een Nederlandse en een Belgische provincie Limburg. Aangezien de gegevens over de volkstelling 1830 uit later gepubliceerde bronnen zijn ontleend, zijn doorgaans wel gegevens over (Nederlands) Limburg opgenomen in de tabellen.
|
Bijdragen tot de algemeene Statistiek van Nederland. Jaargang 1878. Aflevering I. ('s Gravenhage 1880)
|
Algemene uitkomsten [application/vnd.ms-excel] (523 KB)
|
Dit bestand is gebaseerd op: “Bijdragen tot de algemeene Statistiek van Nederland”. Jaargang 1878. Aflevering I. (’s Gravenhage 1880). Hierin zijn per provincie alle gemeenten vermeld met de opgave van het aantal mannen en het aantal vrouwen per gemeente. Het totaal van beide geslachten is niet vermeld. In deze publicatie werden achtereenvolgens de uitkomsten van de eerste tot en met de vijfde tienjaarlijkse volkstelling opgenomen. Daaraan zijn nog bevolkingsopgaven van gemeentebesturen over 1878 toegevoegd. Tot slot bevat de bron nog de oppervlakten van de gemeenten. In de onderhavige digitale bron zijn uitsluitend de opgaven uit 1830 opgenomen. Wel zijn de noten, die veelal betrekking hebben op grenswijzigingen tussen gemeenten, integraal opgenomen.
Toegevoegd zijn twee kolommen, bevattende respectievelijk de standaard schrijfwijze van de betreffende plaats en de CBS gemeentecode.
De bevolkingsopgaven zijn zoveel mogelijk gecontroleerd op fouten. Daartoe zijn alle totalen herberekend. De totalen van beide geslachten zijn berekend en indien mogelijk, vergeleken met opgaven uit andere gedrukte bronnen. Om de controlemogelijkheden uit te breiden zijn er nog man-vrouw ratio’s berekend. Sterk afwijkende uitkomsten werden nauwkeuriger bekeken. Bij gevonden afwijkingen is in de commentaren verantwoord of er correcties zijn aangebracht. Ten slotte blijkt er in de opgave van Amsterdam een belangrijke afwijking te zitten. De opgave van de bevolking naar geslacht en gezindheid is gebaseerd op de stand van zaken op 16 november 1829, de dag van de telling. De opgave van de bevolking naar ouderdom en burgerlijke staat is gebaseerd op de stand van zaken op 1 januari 1830. Dit laatste was volgens de voorschriften van de telling de bedoeling. In de digitale bron is derhalve uitgegaan van het bevolkingscijfer van Amsterdam op 1 januari 1830. Voor zover in de digitale bron is afgeweken van de gedrukte bron is dat in een noot verantwoord.
|
De bijlage tot deel II van de Volkstelling 1859
|
Leeftijd naar geslacht en burgerlijke staat [application/vnd.ms-excel] (92 KB)
|
De bijlage tot deel II van de Volkstelling uit 1859 bevat ouderdomsstaten naar geslacht en burgerlijke staat voor iedere provincie en heel Nederland, gebaseerd op de volkstelling van 1830.
Deze gegevens zijn in de digitale bron integraal opgenomen. De gegevens zijn gecontroleerd op eventuele fouten. Daartoe zijn alle gegeven totalen opnieuw berekend en vergeleken met de totalen in de andere publicaties. De gegevens van “Het Rijk” zijn vergeleken met een optelling van de provinciale cijfers. Bovendien is er nog een vergelijking gemaakt met een bevolkingsstaat in het Jaarboekje van Lobatto dat de leeftijdsopbouw van de Nederlandse bevolking bevat, exclusief Limburg. De behandeling van gevonden afwijkingen is opgenomen in de commentaren.
|
Provincie Limburg (Nederlands deel) [application/vnd.ms-excel] (43 KB)
|
In dezelfde bijlage zijn de resultaten van de volkstelling uit 1830 voor het Nederlandse deel van de provincie Limburg opgenomen. De bron is hier integraal overgenomen. Toegevoegd zijn een kolom met de standaard schrijfwijze, en een kolom met de CBS gemeentecode.
De gegevens zijn gecontroleerd door de gegeven totalen opnieuw te berekenen. Het totaal van de bevolking per gemeente is ook vergeleken met het totaal van de inwoners naar kerkgenootschappen. Voorts zijn de totalen naar burgerlijke staat vergeleken met de resultaten in de ouderdomsstaat (Bestand: 1830 in VT_1859_02_B1_37_0605.xls). De behandeling van gevonden fouten of afwijkingen is in de commentaren verantwoord.
|
Recapitulatie [application/vnd.ms-excel] (26 KB)
|
|
Voor Nederland als geheel is er een recapitulatie gemaakt, welke is gepubliceerd in de bijlage van de Volkstelling van 1859. Deze is hier integraal overgenomen en gecontroleerd op fouten. De gegevens voor Noord-Holland zijn aangepast aan de gecorrigeerde opgaven voor Amsterdam, zoals in dezelfde gedrukte bron is vermeld.
|
Jaarboekje van Lobatto
Deze digitale bron is gebaseerd op: “Stand van de bevolking der steden en gemeenten van het Koninkrijk der Nederlanden op 1 januari 1830. Uitgegeven op last van Z.M. de Koning in het Jaarboekje van Lobatto”. Op dit moment zijn deze bestanden bereikbaar via de link rechtsboven op het scherm (naar de data van de volkstelling 1830).Staat van de bevolking
In het Jaarboekje is een staat opgenomen van de bevolking uit 1830 die niet volledig is. Ten eerste is Limburg weggelaten. Voorts zijn per provincie de steden afzonderlijk vermeld, maar de dorpen zijn samengenomen met inbegrip van steden die men in die tijd tot het platteland vond behoren. Telkens is het aantal vrouwen, het aantal mannen en het totaal der beide geslachten genoteerd. Enkele provincies hebben indertijd extra controles ondergaan, waardoor de opgaven daarvan nauwkeuriger zijn dan van de overige. Deze speciaal gecontroleerde provincies zijn gemerkt met een “*”.
Deze staat is hier integraal overgenomen. Daaraan zijn twee kolommen toegevoegd, teneinde vergelijking met andere tellingen te vergemakkelijken. Een kolom bevat de standaard schrijfwijze van de plaatsnaam, een andere de CBS gemeentecode.
Alle gegevens zijn gecontroleerd op fouten. De totalen zijn herberekend en eventuele fouten zijn vermeld in de commentaren. De bevolkingsaantallen zijn ook vergeleken met de gegevens uit de andere publicaties, teneinde fouten en vergissingen op te sporen.
|
Godsdienstige gezindten
In ditzelfde jaarboekje is de bevolkingssamenstelling naar godsdienstige gezindheden opgenomen, waaraan is toegevoegd een kolom met het totaal der bevolking. Helaas zijn er uitsluitend provinciale uitkomsten vermeld (zonder Limburg) en geen gemeentelijke. Ook deze telling is integraal opgenomen. De gegevens zijn gecontroleerd door de totalen opnieuw te berekenen. De uitkomsten zijn vergeleken met de opgaven uit de andere gedrukte bronnen. De behandeling van gevonden afwijkingen is opgenomen in de commentaren.
|